8. SINIF FEN BİLİMLERİ 4. ÜNİTE MADDE VE ENDÜSTRİ 6. BÖLÜM TÜRKİYEDE KİMYA ENDÜSTRİSİ
8. SINIF FEN BİLİMLERİ 4. ÜNİTE MADDE VE ENDÜSTRİ 6. BÖLÜM TÜRKİYEDE KİMYA ENDÜSTRİSİ
Türkiye’de Kimya Endüstrisi
Kimya endüstrisi, otomotiv, inşaat, enerji, ilaç, sağlık ve beslenme, İletişim, tarım ve tüketim malları gibi sanayilerin temel ortağıdır. Kimya endüstrisi, günümüzdeki kaynağın bilinçli çevre için ürünler geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. Ev ve kişisel bakım, boya ve kaplama, gübre ve haşere(böcek) İlaçları, plastik ve kauçuk ile inorganik kimyasallar, kimya endüstrisi altında kümelenmiş beş ana sektörü oluşturmaktadır.
Türkiye’nin bu alt sektörlerin tümü için barındırdığı ana değerler, müşteri endüstrilerindeki sürdürülebilir büyüme ve diğer büyük yatırım bölgelerine kıyasla, yabancı şirketlere sunulan çok daha olumlu bir iş ortamıdır. Diğerlerinin yanı sıra birçok faktör, Türkiyeyi kimya sektörü için daha cazip bir yatırım merkezi hâline getirmektedir. Büyük ve gelişmekte olan pazarlara yakın konumdaki Türkiye’nin önemli bir ihracat potansiyeli bulunmaktadır.
Ülkemizde Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, kimya endüstrisi alanındaki resmi kurumdur. Bu kurumun savunma sanayi alanında birçok fabrika bulunmaktadır. Bunun yanında TÜBİTAK ve üniversitelerde yaptıkları bilimsel çalışmalarla kimya sektörüne katkı sağlamıştır, Ayrıca, kimya mühendisliği, kimya teknisyeni, kimyager, petro kimya teknisyeni, petrol ve doğal gaz mühendisi, eczacı gibi meslekler kimya endüstrisinde çalışan bazı meslek gruplarıdır.
Ülkemizde Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği gibi sivil toplum kuruluşları da bulunmaktadır. Bu derneğin, kimya endüstrisine katkı sağlayan sektörlerin genel ve güncel sorunlarını, resmi kurumlarla çözmek, sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapmak gibi faaliyetleri vardır.
Türkiye’deki Kimya Endüstrisinin Gelişimi
18. yüzyılın ortasında İngiltere’de başlayan endüstri devrimi ile insan gücüne dayalı üretimden makine gücüne dayalı üretime geçilmiştir. Cumhuriyetin ilanı ardından Cumhuriyetin sağladığı geniş imkanlarla birlikte Türkiye’de kimya endüstrisi gelişmeye başlamıştır. 1950’li yıllarda rafinaj ve petrokimya sektörlerinde de gelişmeler yaşanmış, 1980’li yıllarda gelindiğinde ise uygulanan ihracata dayalı politikalar ile birlikte Türkiye’deki Kimya Endüstrisi dış piyasaya daha fazla yer bulmaya başlamıştır ve günümüzdeki konumuna ulaşmıştır.
İthal ve İhraç Edilen Kimyasal Ürünler
Ülkemizde de Kimya endüstrisine ait pek çok üretim tesisi yer alır. Bu tesislerde ağırlıklı olarak yakıtlar, sabun, deterjan, tarım gübreleri, ilaçlar, boya, kauçuk ve plastik üretimi yapılır. Plastik eşyalar, fosil yakıtlar, inorganik kimyasallar ve kauçuk eşyalar en fazla ihraç edilen ürünler arasında yer almaktadır. Yurtiçi üretim yetersizliği ya da ham madde yetersizliği gibi sebeplerden dolayı kimya endüstrisine ait ürünlerden bazıları yurt dışından ithal edilir. Plastik eşyalar, fosil yakıtlar, organik kimyasallar ve eczacılık ürünleri en fazla ithal edilen ürünler arasındadır.
Türkiye ithalat ve ihracatında kimya sektörünün yeri
Ülkemizde kimya sektörü ithalata bağımlıdır.
Kullanılan ham maddelerin %70'i ithal edilmekte, % 30'u yerli üretimle karşılanmaktadır.
Dış ticarette en büyük engel uluslararası rekabetin fazla olmasıdır.
Kimya sektöründe rekabet çok fazladır. Kimya sektörünün gelişmesi ithalata bağlı olarak sağlanabilmektedir. Bundaki en büyük sebep olarak petrol, kauçuk gibi ham maddelerin dışarıdan alınmasıdır.
Kimya sektöründe ithal ürünlerimiz
• Madeni yağ
• Plastik ürünleri
• İnorganik kimyasallar
• Organik kimyasallar
• Eczacılık ürünleri
• Kauçuk ürünleri
• Kozmetik ürünleri
• Boya ve ürünleri
Kimya sektöründe ihraç ürünlerimiz
• Temizlik ürünleri
• Kimyasal gübreler
• Boya ürünleri
• Eczacılık ürünleri
Kimya Endüstrisindeki Meslek Dalları
Kimyagerlik, biyokimyagerlik, kimya mühendisliği, gıda mühendisliği, biyoteknoloji alanında uzman tıp doktorluğu ile petrol ve doğalgaz mühendisliği kimya endüstrisindeki meslek dallarından bazılarıdır. Ayrıca, kimyasal üretim tesisleri; teknisyen, laborant ya da işçi gibi elemanlara da çalışma imkanı sağlar. Son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte kimya endüstrisindeki araştırma ve geliştirme çalışmaları hızla devam etmektedir. Bu gelişmeler sayesinde, kimya endüstrisinde gelecekte pek çok yeni meslek alanı oluşabilir.
C- Kimya Endüstrisiyle İlgili Kurum ve Dernekler
Ülkemizdeki kimya endüstrisinin gelişimine katkı sağlayan resmi ya da özel birçok kurum ve dernek vardır.
1. Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE)
Her çeşit silah, mühimmat, patlayıcı madde, makine üretimi amacıyla kurulmuştur.
Türk Silahlı Kuvvetleri ve güvenlik güçlerinin ihtiyaçların karşılamaktadır.
2. Türk Standartları Enstitüsü (TSE)
Her türlü madde ve mamulün standardını, uygunluk değerlerini, deney ve ölçümleme faaliyetlerini sağlayan kamu kuruluşudur.
3. Tüpraş
Türkiye'de bulunan petrol rafinerileri Tüpraş'a bağlı olarak çalışmaktadır.
1. İzmir Rafinerisi
2. İzmit Rafinerisi
3. Batman Rafinerisi
4. Kırıkkale Rafinerisi
Not: Mersin'de Ataş Rafinerisi 2004 yılında kapanmıştır.
4. Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN)
Ülkemizde bor elementinin ekonomiye katkısını sağlayan, katma değeri yüksek bor ürün ve teknolojileri geliştirmeye ve kullanım alanlarını yaygınlaştırmayı amaçlayan kuruluştur.
5. Petkim
Ülkemizin en önemli petrokimya şirketidir. Birçok petrokimyasal ham madde üretilmektedir.
6. Maden Tetkik Arama (MTA)
Ülkemizin maden ve ham madde kaynaklarını araştırmak ve ekonomiye kazandırmakla görevli kuruluştur.
7. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)
Ülkemizin petrol ve doğal gaz araştırması ve üretiminden sorumlu kuruluştur.
8. Türk Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD)
Kimya sanayisinin gelişimine katkıda bulunmak, ülkemizin kimya sanayisini dış ülkelere tanıtmak, sektörün güncel sorunlarını dile getiren dernektir.
9. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (Mam)
Tübitak Kimyasal Teknoloji Enstitüsü, kimya alanında araştırma geliştirme (ar-ge) çalışmaları yürütmektedir.
Yazar : f er
Kategoriler : Fen Bilimleri 8. Sınıf 4.Ünite Madde ve Endüstri Türkiye’de Kimya Endüstrisi
Etiketler : Türkiye’de Kimya Endüstrisi Türkiye’deki Kimya Endüstrisinin Gelişimi İthal ve İhraç Edilen Kimyasal Ürünler Kimya Endüstrisindeki Meslek Dalları