8. SINIF FEN BİLİMLERİ 4. ÜNİTE MADDE VE ENDÜSTRİ 1. BÖLÜM PERİYODİK CETVEL
8. SINIF FEN BİLİMLERİ 4. ÜNİTE MADDE VE ENDÜSTRİ 1. BÖLÜM PERİYODİK CETVEL
Neler biliyoruz?
Kütlesi,hacmi,eylemsizliği olan ve tanecikli yapıda olan her şeye MADDE denir. Tüm maddeler atomlardan oluşur.
Maddenin yapıtaşına ATOM denir.
Aynı yada farklı cins en az iki atomun bir araya gelmesi ile oluşan yapıya MOLEKÜL denir. Maddeler saf maddeler ve saf olmayan maddeler olmak üzere 2’ye ayrılır.
• Yapısında tek cins atom bulunduran saf maddelere ELEMENT denir.
• En az iki yada daha fazla cins atomun kendi özelliklerini kaybederek belirli oranlarda birleşmesi ile oluşan yeni saf maddeye BİLEŞİK denir.
• Bileşiklerin yapısında en az iki çeşit atom bulunur.
• Bileşiklerin yapısında tek cins molekül bulunur.
• Atom; proton,nötron ve elektron olmak üzere üç parçacıktan oluşur.Bunlardan;proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde bulunurken elektronlar ise yörüngelerde çok büyük hızlarla hareket ederler.
** Atomlarda kararlı hale gelmeye çalışırlar. Bunun için e‐ alırlar ya da e‐ verirler.Elektron alan yada veren atom İYON haline geçer.
A. ELEMENTLER VE SINIFLANDIRMA
Atom, maddelerin en küçük yapı taşıdır. Tüm maddeler atomlardan oluşmuşlardır. 110'u aşkın element vardır ve bunlardan yaklaşık 80 tanesi doğada bulunmaktadır . Elementler doğada büyük bir çoğunluğu karışımlar ve bileşikler hâlinde bulunurlar.
Robert Boyle (Rabırt Boyl)'un “Eğer bir madde daha basit maddelere parçalanamıyorsa ve daha basit maddeler‐ den meydana gelmiyorsa bu madde elementtir.” tanımından sonra bilim insanları maddelere bu gözle bakmaya başlamışlar ve her geçen gün yeni elementleri keşfetmişlerdir. 1869 yılına kadar toplam 63 element bulunabilmişti.
Bazı elementlerin birbirlerine benzer özellik taşıdıkları anlaşıldı. Elementleri de buna göre sınıflandırmanın yapıldığı tabloya periyodik tablo adı verilmektedir.
İlk periyodik tabloyu 1829 yılında Johann Döbereiner (Yohan Döbreinır), benzer özellik gösteren elementlerden üçlü gruplar oluşturarak gerçekleştirmiştir.
1862 yılında Fransız bilim insanı Beguyer de Chancourtis (Beguyer dö Şankurtis) periyodik tabloda benzer fiziksel özellik gösteren elementleri dikey sıralarda olacak şekilde sarmal olarak sıralamıştır. De Chancourtis, “Elementlerin özellikleri sayıların özellikleri ile ilişkilidir.” dedi ve her yedi elementte bir, özelliklerin tekrarlandığının farkına vardı. Ancak bu periyodik tablo üzerinde bazı iyonlar ve yanlış yere konulan bazı elementler de bulunuyordu.
1863 yılında ise İngiliz kimyacı John Newlands ( Con Nivlınds ) göre atom ağırlıkları sekizin katı kadar olan elementlerin özellikleri benzerdi. 1864 yılında yazdığı bir yazıda Newlands, bunu oktav kanunu olarak tanımladı. Bu kanuna göre herhangi bir element, tablodaki sekizinci elementle benzer özellikler gösteriyordu.
Bugün anladığımız şekildeki periyodik tabloyu ilk ortaya koyanların Alman bilim insanı Lother Meyer (Loter Meyer) ve Rus bilim insanı Dimitri Mendeleyev (Dimitri Mendeleyev) olduğu kabul edilir. Her ikisi de birbirinden habersiz bir şekilde benzer fikirler ürettiler. Mendeleyev, atomların artan atom ağırlıklarına göre sıralandıklarında, belli özeliklerin tekrarlandığını fark etmiştir. Mendeleyev, hazırladığı periyodik tabloda bazı yerleri henüz keşfedilmemiş elementler olduğunu düşünerek boş bırakmıştır. Sonradan bulunan skandiyum, galyum, germanyum elementleri tablodaki boşluklara yerleştirilmiştir.
Daha sonraki yıllarda yapılan çalışmalarda günümüzde kabul gören periyodik tablo hazırlanmıştır.
1911 yılında Ernest Rutherford (Örnıst Radırfort) çekirdek yükünü tespit etmiştir.
Ernest Rutherford'un öğrencisi olan Henry Moseley ise çalışmalarıyla elementlerin atom numaralarına göre sıralandığını göstermiştir. Yani günümüzdeki periyodik tablo Mendeleyev ve diğerlerininkinden farklı olarak elementleri atom ağırlıklarına göre değil, atom numaralarına göre sıralamaktadır.
Periyodik tablodaki en büyük değişikliği ise periyodik tablonun altına iki sıra ekleyen Glenn Seaborg (Glen Siborg) gerçekleştirmiştir.
Periyodik tabloda yatay sıralara PERİYOD, dikey sıralara GRUP adı verilir.
Periyodik tabloda 7 periyot, 8 tane A ve 10 tane de B olmak üzere 18 grup vardır.
Her periyot bir alkali metal ile başlar (yalnız birinci periyot bir ametal olan hidrojenle başlar) bir soy gazla biter.
Aynı grupta bulunan elementler benzer kimyasal özellik gösterirler. Ancak aynı özellik göstermezler.
A grubu elementlerinin grup numarası değerlik elektron sayısına eşittir.
İlk 3 periyotta B grubu elementi yoktur. B grupları 4. periyottan başlar